Rymacze – wieś położona nad jeziorem Oko i rzeką Hapką, na rozległej Dolinie Bugu. Należały do Gminy Bereźce. Sąsiednia okolica to wsie czysto polskie i ukraińskie. Bereźce, Binduga, Czmykos, Jankowce, Jagodzin Stary i Nowy, Kąty, Kupracze, Sztuń, Terechy, Terebejki, Wysock, Zamłynie oraz liczne futory (kolonie) sadowione po kolejnych pomiarach ziemi, nadaniach, spadkach i wianach ślubnych. Ziemia Lubomelska i stare Rymacze znalazły się w ich geograficznych i duchowych granicach. Miastem powiatowym a zarazem parafią Rymacz do 1926r. był Luboml. Na jarmarki (za pokupko) jeżdżono furmankami do Lubomla – gdzie było dużo żydowskich kramów i starowieczny z podcieniami rynek”.

Rymacze – opisane są również na stronie internetowej www.wolyn.ovh.org – gmina Bereźce, powiat Luboml, województwo wołyńskie parafia Rymacze. Wieś należała do Parafii rzymsko – katolickiej pod wezwaniem Świętego Izydora Oracza w Rymaczach.

Według „Księgi adresowej Polski (…)” z 1930 roku „Rymacze wieś, gmina Bereźce, powiat Luboml, sąd pokoju Luboml, sąd okręgowy Łuck; 1.233 mieszkańców; stacja kolejowa oraz urząd pocztowy i telegraficzny w oddalonym o 1 km Jagodzinie, telefon Luboml”.

„Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” w tomie X (według stanu na 1889 rok) tak opisuje miejscowość: „Rymacza (inna pisownia nazwy miejscowości) wieś powiat włodzimierski, okręg policyjny lubomelski, gmina Rymacza; o 9 wiorst od Dorohuska, 10,5 wiorsty od Lubomli, przy linii drogi żelaznej nadwiślańskiej. Wchodziła niegdyś w skład starostwa lubomelskiego”.

Bogate informacje na temat wsi Rymacze można znaleźć na stronie internetowej www.rymacze.pl. „Rymacze – Królewska Wieś na Wołyniu. Rymacze położone były przy królewskim trakcie z Lublina przez Chełm, Kowel, Łuck aż do Kijowa. Rymacze, wieś jednoulicowa, ok. 2 km miała liczne kolonie (futory). Oto historyczne nazwy: Nowiny, Zajezioro (od zachodu); na północny wschód ok. 5 km wieś polska Jankowce, od wschodu Stróżki, Podczerniwie i Krzaki, na południe Brzezina, Mutwica i Ostrowy, a na północ 1 km – zaczyna się Stary Jagodzin.

Bardzo szczegółowy opis wsi Rymacze i jej okolic zawiera http://wolyn.freehost.pl, na której znajduje się „Odpis rękopisu monografii wsi Rymacze”, sporządzony na podstawie „Monografii Rymacz”, spisanej na przełomie 1940/41 przez Tomasza Iwańczuka, z odręcznie wykonaną mapką okolic wsi Rymacze. Tomasz Iwańczuk (ur. 12 lutego 1921 w Rymaczach, zm. 28 lutego 1999 w Szczecinie), prace nad monografią zakończył w dniu 26 lutego 1941 r. kiedy to był nauczycielem w kolonii Ostrowy koło Rymacz. Całość zapisu według zachowanego oryginału z uzupełnieniami w nawiasach kwadratowych i przypisami sporządzonymi  przez Jana Iwańczuka”.

„Wieś Rymacze istnieje już prawie około 500 lat, bo w Lubomlu kościół murowany zbudował król Polski Jagiełło Władysław (1386-1434), widocznie wtedy wioska już istniała. Obecnie wioska składa się z 400 domów mieszkalnych, z czego połowa znajduje się po koloniach w okolicy. Wieś jest ulicówką, czyli rozłożoną po obu stronach biegnącej przez nią drogi, domy mieszkalne przy drodze, w tyle zabudowania gospodarskie.

Prawie śród wioski po lewej stronie jest poczta założona w 1940 r., przeniesiona ze stacji kolejowej Jagodzin, nieco dalej pośrodku wioski po prawej stronie znajdował się komitet wiejski. Klub zbudowany w 1940 r. znajduje się po lewej stronie drogi, tuż przy drodze idącej z wioski ku polom okolicznym. Tuż obok klubu stoi stara kapliczka wraz z cmentarzykiem, zbudowana jeszcze za caratu w 1905 r. W 500 m na zachód od wioski znajduje się stacja kolejowa Jagodzin przy linii kolejowej biegnącej ze wschodu ku zachodowi, łączącej Kowel z Warszawą. Obok stacji stoi czynny tartak. Na wschodzie w odległości 1 km przy drodze polnej [zwanej] „ścinka” stoi wiatrak i na południe na 500 m przy drodze polnej „pyryhin” stoi wiatrak. Wioska rozłożona jest wśród wzgórz otaczających ją [od] wschodu i północy, a od strony zachodniej rozłożyło się jezioro, wbiegającą do niego rzeczką Hapką ze strony wschodniej. Zabytków historycznych wioska nie posiada. Podczas bitwy Tadeusza Kościuszki z Moskalami pod Dubienką i Uchańką, gdzie jest kopiec usypany na cześć jego, więc i w Rymaczach jest postawiony krzyż drewniany z tabliczką z wyrytymi słowami: Kościuszce, 15.X.1912, Rymacze.”

Rymacze są położone na zachodnich krańcach Wołynia przy rzece Bug, odległej od wioski na zachód na 3 ½ km. Najbliższe miasto Luboml położone na wschodzie w odległości 11 km jest miastem rejonowym. A 30 km na zachód znajduje się miasto Chełm. Na 15 km na południe znajduje się miasto Dubienka.

Teren okolicy Rymacz jest równinno-nizinny z nieco uwypuklającymi się wzniesieniami na wschodzie wioski, gdzie jest 187 m n.p.m. i na północnym-wschodzie, gdzie jest 175 m n.p.m. Na północ od wioski Rymacze, pomiędzy Starym Jagodzinem a Jankowcami rozciąga się błoto [zwane] „Staw”, z roku na rok zanikające, [które] pokopane rowy melioracyjne [stopniowo] osuszają.

Gleby okolicy Rymacz są piaszczyste, gdzie niegdzie pod warstwami piasku znajdują się gliny. Natomiast ogrody wioski są na pół czarnoziemne, dość urodzajne, ogrody położone od strony jeziora są czarnoziemem. Zdatność urodzajności gleby jest średnia. Zbiór z 1 ha na ogrodach wynosi 10 q żyta, 80 q ziemniaków, natomiast z okolicznych pól z 1 ha 8 q żyta, 70 q ziemniaków. Ziemię nawożą tylko gnojem. Na polach zasiewają ze zbóż ozimych: pszenicę jarą, jęczmień, owies, hreczkę, groch, proso, z roślin okopowych: ziemniaki, buraki cukrowe i pastewne, marchew, z roślin oleistych: rzepak, len i konopie, z roślin ogrodowych: kapustę, brukiew, rzepę, cebulę, czosnek, ogórki, dynie, pomidory, fasolę, kukurydzę, słoneczniki i mak. Głównym artykułem spożywczym jest żyto i ziemniaki.

Łąki i pastwiska są suche, położone w miejscach niższych, dookoła jeziora, po brzegach rzeczki, bujniejsze trawy porastają w terenie [dolinie] rzeki Bugu, sianokosy. Rolnicy sieją na trawę: kończynę, lucernę, saradelę, wykę i trawy siewne. W niezbyt odległych przestrzeniach od wioski w promieniu 5 i 7 km na południe i południowy-zachód rozciągają się lasy. Lasy są mieszane z przewagą iglastych, które porastają piaszczyste ziemie. Jednak są one co roku rzadsze, z powodu trzebienia ich, w drodze opałowej okolicznych wiosek i na cele przemysłowe państwa. Na południe 5 km od wioski znajduje się las liściasty „Ostrowy”. W 7 km na południowy- zachód jest las iglasty „Sadowina”, za nim ciągną się lasy iglaste [wsi] Zamłynia i inne. Na zachodzie o 7 km od wioski znajduje się nad Bugiem las iglasty Wilczy Przewóz.

W Rymaczach jest 1886 mieszkańców. Ludność jest niejednolita, przeważają Polacy, resztę mały procent stanowią Ukraińcy i Żydzi. Religia rzymsko – katolicka. Gęstość zaludnienia w okolicy wynosi od 30-60 mieszkańców na 1 km2.

Szczególnych bogactw naturalnych okolica nie posiada a tylko na 250 m na południe od wioski, na wzniesieniu znajduje się cegielnia [kopalnia gliny], warstwa gliny plastycznej, koloru szarego, z domieszką czerwonej, zalega tuż pod powierzchnią urodzajnej gleby. Z okolicznych błot ludność wydobywa torf, który po wysuszeniu służy jako materiał opałowy.”

Wzmianka o Rymaczach znalazła się również w „Przewodniku po Ukrainie Zachodniej – część I Wołyń” Grzegorza Rąkowskiego, wydanym przez Oficynę Wydawniczą Rewasz w 2005 roku „Wieś Rymacze leży przy drodze z Chełma do Kowla, 10 km zachód od Lubomla, rozciągnięta wzdłuż wschodniego brzegu Jeziora Jagodzińskiego. W okresie I Rzeczypospolitej miejscowość należała do starostwa lubomelskiego. Do II wojny światowej zamieszkiwali ją niemal wyłącznie Polacy. W Rymaczach znajduje się kościół katolicki pod wezwaniem św. Izydora wzniesiony w latach 1931/1933”.